Mickiewicz prozą, Pan Tadeusz, księga II cz. IV

Wyrządziła niezmierne Sędziemu usługi;

Stąd ją Sędzia szanował bardzo i przed światem

Lubił, może z próżności, nazywać się bratem,

Czego mu Telimena przez przyjaźń nie wzbrania.

Pan Tadeusz, Adam Mickiewicz

Gdy Hrabia stał tak w milczeniu razem ze swoimi strzelcami, w gospodarstwie zaczął się gwar, co oznaczało, że goście wracali z polowania. Służba już zajmowała się śniadaniem. Wciąż ktoś zanosił naczynia i potrawy. Mężczyźni w swoich myśliwskich strojach chodzili w tę i z powrotem, to jedząc i pijąc, to znów rozmawiając o strzelbach, psach i zającach. Przy stole nie obowiązywał ten sam porządek, co podczas obiadów i kolacji, na co Sędzia rad nierad przymykał oko.

Służba przyniosła kawę w blaszanych imbrykach na pięknie malowanych tacach. Rozlewała pyszny napój do złotych filiżanek z saskiej porcelany i podawała mały garnuszek ze śmietanką. Takiej kawy jak w Polsce, nie było nigdzie indziej. Kobieta, zwana kawiarką sprowadzała z miasta najlepsze ziarna i znała tajemne sztuki przygotowywania tego trunku. Zawsze też dbała o świeżą śmietankę, bo bez niej napój nie był taki sam.

Przyniesiono też wiele wspaniałych potraw. Starszym kobietom podano gorące, bielone piwo, w którym pływały bryłki twarogu. Mężczyznom natomiast — wędliny wędzone domowym sposobem w jałowcowym dymie. A na koniec służba wniosła zrazy.

Potem towarzystwo rozeszło się do dwóch pokoi. W jednym starsi dyskutowali o gospodarstwie i polityce. Podkomorzy napomknął o plotkach dotyczących wojny. Panna Wojska wróżyła z kart Podkomorzynie. W drugiej izbie młodsi rozmawiali — spokojniej niż dotychczas — o polowaniu. Zarówno Asesor, jak i Rejent zachmurzyli się i milczeli. Obaj wciąż myśleli o polowaniu, w którym to ich chart miał zwyciężyć. Przecież psy już prawie miały szaraka, ale Sędzia kazał się zatrzymać myśliwym, a Kusy i Sokół wrócili bez zdobyczy. A spór pozostawał nierozstrzygnięty.

Wojski zamyślony chodził po pokojach, nie wdając się w żadne dyskusje. Jego myśli krążyły wokół zupełnie innych spraw. Czasami tylko zatrzymywał się, zabijał muchę swoją packą i na powrót wznawiał swój marsz.

Tadeusz i Telimena również trzymali się z dala od rozmów. Stali w progu izb i szeptali między sobą. Młodzieniec dowiedział się, że jego bogata ciotka nie była z nim blisko spokrewniona. Mimo to Sędzia nazywał ją swoją siostrą, dlatego że wiele jej zawdzięczał i darzył ogromnym szacunkiem. Tadeusz w duchu odetchnął z ulgą.

Wtem w izbie po prawej zaczęło wrzeć.

— Mówiłem przecież — zaczął Rejent mimochodem — że polowanie się nie uda. Było za wcześnie. Dlatego też Hrabia nie przybył, a on przecież zna się na myślistwie. Całe dzieciństwo spędził w obcych krajach i nazywa barbarzyństwem polowanie na czyichś ziemiach bez jego pozwolenia i wiedzy. Nie powinno się też zabijać liniejącego lisa czy okoconej zajęczycy. Według Hrabiego lepiej jest u Moskalów niż u nas. Tam przynajmniej car wydał rozporządzenia, a policja czuwa nad nieprzekraczaniem prawa.

Telimena odwróciła się do lewego pokoju, wachlując się chustką.

— Hrabia ma rację — powiedziała. — Znam dobrze Rosję i nieraz byłam w Petersburgu. Nie wierzyliście mi, gdy mówiłam, że godne pochwały są ostrożność i surowość rządzących. Cudowne miasto. — Rozejrzała się po gościach. — Nikt z was nie odwiedził Petersburga? Może pokażę panom plan miasta? Latem ludzie mieszkają w daczach, małych domkach letniskowych. Też miałam okazję w nim mieszkać tuż nad Newą, nie za blisko i nie za daleko od miasta. Piękny domek, tylko szkoda, że obok zamieszkał rosyjski urzędnik trudzący się śledztwem i posiadający kilka chartów. To było okropne mieć takiego sąsiada. Gdy tylko wychodziłam do ogrodu trochę poczytać wieczorną porą, nagle zjawiał się jeden z psów. Bałam się i nieraz myślałam, że źle się skończy takie sąsiedztwo. I miałam rację. Pewnego dnia wyszłam do ogrodu i zobaczyłam, jak chart kończy mord na moim bonończyku. To był cudowny psiak, którego otrzymałam od księcia Sukina. W biurku mam jej portrecik. W każdym razie widząc moją psinę uduszoną, dostałam mdłości i źle się poczułam. Na szczęście przyjechał Kiryło Gawrylicz Kozodusin, wielki myśliwy. Zatroszczył się o moje zdrowie, a potem osobiście udał się do urzędnika i wyrzucił mu wszystko. Ten plątał się w słowach, próbując się wytłumaczyć. Ale Kiryło już wezwał policjanta i kazał zbadać zdarzenie. Sam przedstawił swoje fakty, po czym kazał rozsądzić stróżowi prawa sytuację. Policjant wszystko zrozumiał i zdziwił się bezczelnością urzędnika. Poradził mu, by przyznał się do winy. Myśliwy został udobruchany, obiecał wstawić się u cesarza. Charty natomiast skończyły na smyczy, a urzędnik na miesiąc poszedł do aresztu. A następnego dnia mieliśmy z tego już gotową anegdotę, z której sam cesarz się śmiał.

I nie tylko on, bo w obu izbach również wybuchł śmiech.

Pozostałe części znajdziesz tutaj.